xızmet

Qaraqalpaqsha (kaa)

Morfologiyalıq hám sintaksislik qásiyetleri

atlıq, xız-met

Leksikalıq mánileri

1. Belgili bir jumıs yaki miynet penen shuǵıllanıwdaǵı háreket, jumıs, miynet, is, kásip. • Dáslep xızmet etken boldı berilip, Kem-kem kisiligi tuttı kerilip, ... (I. Yusupov).
2. Birewdiń jumısın pitkeriw, járdem beriw, jaqsılıq islew, jaqsılıq. • Hár bir ballarında bir óner boldı, Ne xızmet buyırsa sharp eter boldı (A. Dabılov).
3. Lawazım, jumıs ornı. • Seniń xızmet ornıń qısqardı, házirden baslap jumıstan azatsań, keńsege kirip, esaplasıp, xızmet xaqıńdı al da kete ber, tórt jaǵıń qubla endi! (A. Sultanov).
4. Bir shólkemde yaki mákemede islew. • Nátiyjede kimseń «pálensheniń» hayalı bolıp, úyde jumıs islemey otırǵan apam, eski tanıs-bilisleriniń arqasında bir mákemege ebindey xızmetke ornalastı (A. Sultanov).
5. Wazıypa, tapsırma. • Xojayın mennen kútedi xızmet (D. Aytmuratov).
6. Miynet, háreket. • Xalıq bahalap xızmetińdi úlgili, Óńirine taqtı húrmet belgini (I. Yusupov). • Xızmet etpe, xızmet etseń — millet etpe (qaraqalpaq xalıq naqılı).
7. Taraw, baǵdar. Aqır, • Periyzattıń ákesi Kamal Muqanov kóp jıllardan berli sawda xızmetinde «maylı orındı» iyelep, hámme oǵan qol qawsırıp sálem beretuǵın sur papaqlı «Kamal aǵa» degen at kóterdi... (A. Bekimbetov).
8. Jumıs, wazıypa. • — Men GREStiń avariyalıq xızmet boyınsha injenerimen (M. Nızanov).
9. Armiyada yaki flotta bolıw, áskeriy wazıypanı ótew. • Medicinalıq komissiya solardıń sebebinen meni áskeriy xızmetke jaramaysań degen juwmaq shıǵardı (A. Bekimbetov).
10. Armiya quramındaǵı ayırım qánigelesken tarawlar yaki shaqaplar.
Xızmet haqı — islengen isine beriletuǵın haqı. Xızmet kórsetken — miyneti esapqa alınǵan adamlarǵa beriletuǵın maqtaw gramotalar sıyaqlılarda paydalanıladı. Xızmet kórsetiw — adamlardıń talabın qanaatlanarlıq is kórsetiw. Xızmet ornı - jumıs isleytuǵın jeri, ornı. • ...islep júrgen xızmet ornın ózgertpekshi bolıp, qáweterlenip jazǵan xatınıń mazmunı menen tanıstırdı (A. Bekimbetov). Xızmet saparı — jumıs barısında belgili bir maqset penen basqa orınlarǵa barıw, tapsırmalardı orınlawǵa shıǵıw. • Moskvaǵa barı-joǵı bes kún múddetke shańaraǵın kóshirip keliw ushın xızmet saparına jiberilgen Allayar, Zákiyraǵa Orenburgqa barıp júriwge imkaniyatı joqlıǵın ayttı (A. Sultanov).

Derekler

QARAQALPAQ TILINIŃ TÚSINDIRME SÓZLIGI. Jeti tomlıq. Nókis, «Qaraqalpaqstan» baspası, 2023-jıl.